Voor jongeren zonder verblijfsvergunning in Nederland staat het leven na hun 18e verjaardag stil. Ze mogen niet werken, en vanaf dat moment ook niet aan een opleiding beginnen. Dit terwijl veel van hen al jarenlang, al dan niet hun hele leven, in Nederland wonen. Ze spreken de taal, zijn onderdeel van de cultuur, hebben hier vrienden en hebben Nederlands (basis en/of middelbaar) onderwijs gevolgd. Ze zijn hier geworteld en thuis.

Deze jongeren noemen we Dreamers: zij dromen van een leven zoals hun leeftijdsgenoten mét papieren. Mee op schoolreisje, een bijbaantje vinden, een vervolgopleiding kunnen doen, stagelopen, een rijbewijs halen, een bankrekening openen, een vak beoefenen en uiteindelijk een baan vinden om de kost mee te verdienen. Oftewel: een normaal leven opbouwen en meedoen aan de samenleving. Dreamers kunnen wel, maar mogen niet. Zij staan te popelen om hun steentje bij te dragen aan de samenleving, maar dit wordt hen nu onmogelijk gemaakt door huidige wet- en regelgeving.

Zij verliezen zo kostbare jaren van hun leven, vaak juist in de leeftijdsfase dat zij hun leven moeten opbouwen. Dat leidt niet alleen tot persoonlijk leed bij deze jongeren, maar zorgt ook voor maatschappelijk verlies. De talenten, opgedane kennis en vaardigheden van deze jongeren kunnen nu niet ingezet worden in onze samenleving. Dit terwijl Nederland worstelt met ongekende krapte op de arbeidsmarkt. Deze jongeren zijn de leraren, huisartsen, ICT’ers, loodgieters en andere vakmensen waar Nederland juist zo’n behoefte aan heeft.

Dat Dreamers over het hoofd worden gezien is onacceptabel. Verandering is nodig! Met dit manifest laten we zien dat verandering mogelijk is.

Concreet roepen wij op: Pas landelijke regelgeving aan, zodat….

• Dreamers toegang krijgen tot vervolgonderwijs en zij net als hun leeftijdsgenoten de kans krijgen om hun talenten te ontplooien
• Dreamers toegang krijgen tot werk en zij hun talenten kunnen inzetten op de arbeidsmarkt

Maak vervolgonderwijs toegangelijk

1. Maak een studieverblijfsvergunning mogelijk voor alle Dreamers

Een studieblijfsvergunning is voor Dreamers een waardevolle basis voor het volgen van een studie. Voor een studieverblijfsvergunning moeten Dreamers aan veel vereisten voldoen. Voor Dreamers vormen die vereisten zware obstakels. Dreamers worden behandeld als buitenlandse student, terwijl ze dat feitelijk net zo min zijn als hun klasgenoten en vrienden.

Een studie verblijfsvergunning voor alle Dreamers mogelijk maken kan als volgt:

• Verruim de studieverblijfsvergunning naar mbo-studenten. Een studieverblijfsvergunning is op dit moment eigenlijk alleen toegankelijk voor hbo- en universitaire studenten. Vanwege strenge eisen vallen mbo-student er bijna altijd buiten. Zo wordt een studieverblijfsvergunning alleen gegeven als wordt aangetoond dat de Dreamer met de mbo-opleiding kan bijdragen aan de ontwikkeling van zijn herkomstland. Terwijl mbo-studenten juist ook zo nodig zijn in onze samenleving.
• Geef ontheffing voor de eis om een Machtiging tot Voorlopig Verblijf (MVV) op te halen bij de Nederlandse ambassade of consulaat in het land van herkomst. Deze bureaucratische eis is niet alleen een enorm obstakel voor de toegang tot onderwijs, maar is ook onethisch. De reis is voor veel Dreamers een ingrijpende, beangstigende, of soms zelfs een gevaarlijke onderneming.
• Geef ontheffing voor de eis om een om garantstelling voor leefgeld of een bedrag van plusminus 11.400 euro op de rekening te kunnen aantonen. Dreamers ontvangen geen enkele vorm van studiefinanciering. Dat maakt het onderwijs onbetaalbaar. Trek voor deze studenten de eis van een garantiestelling in en laat hen net als hun vrienden in aanmerking komen voor studiefinanciering.
• Maak een einde aan het betalen van vier tot vijf maal zoveel collegegeld als hun klasgenoten die hetzelfde basis- of middelbare onderwijs volgden. Zorg dat onderwijsinstellingen het reguliere Nederlandse collegegeldtarief kunnen hanteren voor Dreamers. Zo krijgen zij dezelfde kansen als hun leeftijdsgenoten.

Het nadenken over een vervolgstudie is voor veel jongeren al ingewikkeld genoeg. Veel Dreamers hebben tijdens deze veeleisende periode ook nog te maken met een lastig juridisch proces over hun verblijfsstatus. Dat vraagt veel van ze. Geef Dreamers daarom een de solide basis: zolang zij een opleiding volgen moet hun verblijf in Nederland gegarandeerd zijn.

2. Een oplossing voor Dreamers die buiten de studieverblijfsvergunning vallen

Laat Dreamers die (nog) niet kunnen voldoen aan de vereisten van een studieverblijfsvergunning wel meelopen als student bij een opleiding. Een aantal obstakels staat dat nog in de weg. Neem die obstakels als volgt weg:

• Inschrijving zonder BSN. Bij veel onderwijsinstellingen is de inschrijving zó geautomatiseerd dat het niet mogelijk is om zonder BSN in te schrijven. Creëer een fysiek loket waar studenten die tegen obstakels aanlopen, geholpen kunnen worden met de inschrijving.
• Examens zonder Identiteitsbewijs. In grote instellingen wordt massaal examen afgenomen. Daarvoor hebben de studenten een Identiteitsbewijs nodig. Dreamers hebben dat niet altijd. Hier kan een studentvriendelijk en werkbaar alternatief voor ontwikkeld worden.
• Diploma’s ook voor Dreamers. Een diploma is het bewijs dat een student de studie met goed resultaat heeft afgesloten. De diploma-uitreiking is een belangrijk moment in het leven van de student. Dreamers zouden ook een echt diploma moeten kunnen krijgen als ze aan de inhoudelijke vereisten voldoen.

Verbeter de toegankelijkheid van de arbeidsmarkt

1. Versoepel de vereisten voor het aanvragen van een werkvergunning voor een Dreamer

De aanvraag van een werkvergunning door een werkgever wordt nu alleen toegekend wanneer kan worden aangetoond dat er niemand in de EU voor de betreffende baan is te vinden, of wanneer het een baan betreft met een maandsalaris van een kennismigrant (minimaal 3.500 euro bruto). Veel lager betaalde banen, die veel maatschappelijke waarde hebben maar moeilijk te vullen zijn, vallen buiten deze regeling. Laat deze eisen vallen voor Dreamers die in Nederland zijn afgestudeerd en een baan kunnen krijgen. Dat geeft hen een kans op een baan die past bij hun opleiding, en bijdraagt aan de samenleving.

2. Geef alle Dreamers een zoekjaar aansluitend op hun opleiding

Geef alle Dreamers na hun studie een jaar de kans om passend werk te vinden. Dit is al geregeld voor jongeren met een studieverblijfsvergunning: zij mogen een jaar legaal in Nederland verblijven terwijl zij hun eigen inkomen verdienen. In dat jaar kunnen ze op zoek naar een baan waarmee ze een vergunning als werknemer krijgen. Bied deze mogelijkheid aan alle jonge Dreamers die een studie hebben afgerond en hun diploma hebben behaald.

3. Regel de voorwaarden voor fatsoenlijke werkervaring

Maak stages in alle gevallen mogelijk. Pas regelgeving daartoe aan, inclusief de mogelijkheid tot het regelen van verzekeringen en het aanvragen van een VOG.

Sta ook betaalde stages en bijbaantjes voor alle Dreamers toe, analoog aan de mogelijkheden bij de Studieverblijfsvergunning. Dat is fair ten opzichte van andere studenten die wél betaald krijgen voor hun stage. En het biedt hen een leerschool in het omgaan met de verantwoordelijkheid van een baan.

Tot slot: leer van andere landen

We hebben hier jongeren die staan te springen om hun talenten en vaardigheden in te zetten. Jongeren die hier opgegroeid zijn, de taal en de weg kennen. En er is vraag naar die talenten.

In landen om ons heen zijn er al ervaringen met het bieden van perspectief door studie en werk mogelijk te maken. Kijk naar het Duldung model in Duitsland of de opties in Spanje en Portugal, waarbij na enkele jaren wit werk een verblijfsvergunning wordt afgegeven. Daar kunnen we van leren.

De afgelopen jaren hebben in verschillende andere landen jonge Dreamers hun krachten gebundeld. Via het initiatief United We Dream hebben ongedocumenteerde jongeren in de V.S. met succes gepleit voor betere positie in de samenleving. Geïnspireerd op de Amerikaanse Dreamers is ook in Europa een generatie jongeren opgestaan die vecht voor verandering. Zie bijvoorbeeld Young, Paperless & Powerful in Ierland, Ung I Sverige in Zweden, of We Belong in het V.K.

Regels worden door mensen gemaakt. En ze kunnen door mensen worden veranderd als het tijd is voor betere.