Onderzoek | Proefschrift Safoura Ghaeminia: Volwassen worden tussen tegenstrijdige grenslijnen
juni 03 2022
Dit proefschrift gaat over de levensloop van alleenstaande minderjarige asielzoekers in Nederland. Door biografische interviews met negentien mensen die tussen 1995 en 2005 naar Nederland kwamen, geef ik inzicht in wat deze jongeren op langere termijn helpt en belemmert om hun leven hier vorm te geven. Hierbij richt ik mij op aspecten van het ‘gewone leven’, namelijk de schoolloopbaan, het opbouwen van een sociaal netwerk en de emotionele verbondenheid met Nederland.
De geïnterviewden waren ten tijde van het interview 27 tot 35 jaar oud en hadden toen een verblijfsvergunning of de Nederlandse nationaliteit. In hun verhalen kwamen twee centrale bronnen van continuïteit naar voren: de ene groep ervaarde continuïteit door (dromen over) een succesvolle schoolloopbaan en een goede positie op de arbeidsmarkt en de andere groep door (het opbouwen van) een hecht sociaal netwerk (inclusief het eigen gezin). Voor beide groepen was de eerste periode in Nederland zowel ontwrichtend als bevrijdend. Gevoelens van machteloosheid, vervreemding en instabiliteit gingen gepaard met een gevoel van vrijheid en/of het zien van een goede toekomst.
Rond het 18e jaar ontstonden er tegenstrijdigheden tussen individuele wensen en verwachtingen en de mogelijkheden binnen maatschappelijke structuren. Dit geldt vooral voor mensen die na hun 18e een periode geen verblijfsvergunning hadden (in asielprocedure of onrechtmatig verblijf) en daardoor niet langer naar school konden. Deze periode heeft ook op langere termijn, als zij eenmaal een verblijfsvergunning hebben, invloed op hun participatie in en emotionele verbondenheid met Nederland.
Dit proefschrift laat vijf structurele factoren zien die – in samenspel met individuele wensen en verwachtingen van het leven – van invloed zijn op de levensloop van alleenstaande minderjarige asielzoekers, namelijk het opvangsysteem, het onderwijs, het ontbreken van een verblijfsvergunning na het 18e jaar, het negatieve discours rondom migranten en vluchtelingen en sociale contacten.
Al met al bevestigt dit proefschrift de conclusie uit onderzoeken in andere Europese landen dat voor (jonge) migranten structurele factoren worden gekenmerkt door tegenstrijdige tempo’s, waarbij deze tempo’s vaak niet aansluiten op de individuele beleving van tijd en van volwassenheid.